ม.ทักษิณ เปิดพื้นที่แห่งนวัตกรรมบนฐานวัฒนธรรม ผ่านพิธีไหว้ครูนาฎศิลป์ไทย สืบสานงานศิลป์คู่แผ่นดิน

ในยุคที่สังคมไทยกำลังก้าวสู่การเปลี่ยนผ่านของโลกาภิวัตน์และการพัฒนาด้านเทคโนโลยีอย่างก้าวกระโดด สถาบันอุดมศึกษาถูกคาดหวังให้เป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญต่อการผลิตนวัตกรรม งานวิจัย และการพัฒนาศักยภาพมนุษย์ในหลากหลายมิติ ทว่าภายใต้บริบทของการพัฒนาอย่างรวดเร็วนั้น การธำรงรักษามรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่ายังคงเป็นภารกิจสำคัญที่ไม่อาจละเลยได้

มหาวิทยาลัยทักษิณ ในฐานะสถาบันอุดมศึกษาที่มุ่งสู่การเป็น “มหาวิทยาลัยนวัตกรรม” ยังคงยืนหยัดในพันธกิจด้าน การทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม อย่างต่อเนื่องและมั่นคง ดังปรากฏในโครงการ “สืบสานพิธีไหว้ครูนาฏศิลป์ไทย ประจำปีการศึกษา 2568”โดยมี รองศาสตราจารย์ ดร.สุทธิพร บุญมาก รองอธิการบดี ฝ่ายวิชาการและการเรียนรู้ เป็นประธานในพิธี เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม 2568 ณ หอประชุมปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ วิทยาเขตสงขลา ซึ่งจัดโดย คณะศิลปกรรมศาสตร์ สาขาวิชาศิลปะการแสดง อันเป็นหลักสูตรที่มุ่งผลิตบัณฑิตด้านศิลปะการแสดง ที่ครอบคลุมศาสตร์และศิลป์ในทุกแขนง ดังคำกล่าวที่ว่า  “ปัญญา คุณธรรม และจิตวิญญาณแห่งศิลปะไทย” สอดประสานกับจิตวิญญาณของพิธีกรรมไหว้ครู ซึ่งเป็น พื้นที่ของจิตวิญญาณทางวัฒนธรรม

พิธีไหว้ครูนาฏศิลป์ไทย มิใช่เพียงพิธีกรรมเชิงสัญลักษณ์ หากแต่เป็น “พื้นที่ทางวัฒนธรรม” ที่หล่อหลอมความสัมพันธ์ระหว่าง “ศิษย์” และ “ครู” ในเชิงจิตวิญญาณและสุนทรียศาสตร์ โดยเฉพาะในบริบทของนาฏศิลป์ไทย พิธีไหว้ครูทำหน้าที่เป็นบทเรียนสำคัญที่ปลูกฝัง “จริยธรรมแห่งศิลปิน” ซึ่งสะท้อนผ่านกระบวนการทางพิธีกรรม เช่น การบูชาครู การครอบครู การสวดบูชา และการรำถวายมือ อันมีความหมายลึกซึ้งต่อการสำนึกในบุญคุณของผู้ถ่ายทอดความรู้

สำหรับผู้เรียนด้านศิลปะการแสดงในระดับอุดมศึกษา พิธีไหว้ครูยังเป็นเวทีฝึกฝนตนเองในการแสดงออกอย่างมีระเบียบ มีความเคารพ และเข้าใจรากฐานของศิลปะไทยผ่านประสบการณ์ตรง นอกจากนี้ยังเปิดพื้นที่ให้นักศึกษาได้สื่อสารความรู้ ความสามารถ และทักษะด้านนาฏศิลป์ต่อหน้าคณาจารย์ ศิษย์เก่า และชุมชน ซึ่งเป็นการยกระดับประสบการณ์การเรียนรู้ให้สัมพันธ์กับบริบทจริงของการแสดงศิลปะไทยร่วมสมัย ดังนั้น มหาวิทยาลัยทักษิณ โดยคณะศิลปกรรมศาสตร์ จึงเป็นเสมือนหน่วยเชื่อมประสานและบูรณาการวิถีวัฒนธรรมกับการจัดการศึกษา ได้อย่างสอดคล้องเป็นระบบ

โครงการสืบสานพิธีไหว้ครูนาฏศิลป์ไทย มิได้ดำเนินขึ้นเพื่อการอนุรักษ์ในเชิงสัญลักษณ์ หากแต่เป็นกลไกของการ “บูรณาการวัฒนธรรมกับการจัดการศึกษา” ให้สัมพันธ์กับพัฒนาการของนักศึกษาอย่างแท้จริง ทั้งในด้านวิชาชีพ ทัศนคติ และคุณค่าทางจิตใจ โดยเฉพาะในหลักสูตรศิลปะการแสดง ซึ่งมุ่งพัฒนา “ศิลปินที่มีคุณภาพและจริยธรรม” เพื่อเป็นกำลังสำคัญในสังคมแห่งอนาคต พิธีไหว้ครูจึงกลายเป็นทั้ง “บทเรียนชีวิต” และ “พิธีกรรมทางวิชาชีพ” ที่ช่วยย้ำเตือนถึงรากเหง้าแห่งความเป็นไทย ในขณะเดียวกันก็เปิดโอกาสให้นักศึกษาสื่อสารอัตลักษณ์ของตนผ่านศิลปะการแสดงอย่างสร้างสรรค์ โดยไม่หลุดจากรากทางวัฒนธรรม

มหาวิทยาลัยทักษิณ จึงเปรียบเสมือนพื้นที่แห่งนวัตกรรมบนฐานวัฒนธรรม แม้มหาวิทยาลัยทักษิณจะมุ่งมั่นพัฒนาในเชิงนวัตกรรม วิจัย และบริการวิชาการเชิงสร้างสรรค์ แต่ก็มิได้ละเลยภารกิจการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมที่เป็นมรดกร่วมของชาติ โดยเฉพาะผ่านกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์และกิจกรรมปฏิบัติจริง เช่น พิธีไหว้ครู ที่สื่อถึงอัตลักษณ์ของความเป็นมหาวิทยาลัยที่ใส่ใจ “ความเป็นมนุษย์” ควบคู่ไปกับ “ความเป็นนักวิชาการ” 

โครงการไหว้ครูนาฏศิลป์ไทยจึงมิใช่เพียงงานประจำปี หากแต่เป็นบทสะท้อนเชิงนโยบาย ว่าแม้ในยุคแห่ง  นวัตกรรมและความเปลี่ยนแปลงทางสังคม การศึกษาก็ยังคงต้องตั้งมั่นบนรากฐานของ “คุณค่า” และ “วัฒนธรรม” เพื่อให้ผู้เรียนเติบโตเป็นผู้มีปัญญาพร้อมคุณธรรม อันเป็นเป้าหมายสูงสุดของการศึกษาที่ยั่งยืน

............................

ข่าว : ไหมมู่หน๊ะ  สุกเส็ม

ภาพ/ปก : วิทยา  สันบู